نورد به چه معنی است؟

فرایند نورد یکی از بهترین و کاربردی‌ترین روشهای شکل دادن است و ان عبارت از تغییر شکل پلاستیک ماده از طریق عبور بین غلتک‌ها می‌باشد. انواع محصولات از قبیل تیراهن و نبشی با مقاطع مختلف به وسیله این فرایند تولید می‌شوند. معمولا این روش با فرایند اهنگری در رقابت بوده و برتری هر کدام بستگی به پیشرفته‌تر بودن فناوری ان دارد، ولی به‌طور کلی از نظر حجم و کمیت تولیدات، فرایند نورد در مقام اول فرایندهای شکل دادن فلزات قرار دارد.

خالی از لطف نیست که برای کسب اطلاعات بیشتر، به سایت ویکی پدیا مراجعه و مقاله مرتبط با فرایند نورد را مطالعه نمایید.

هدف مهندسی نورد فلزات عبارت است از تغییر فرم شمش یا ورق به شکل مورد نظر معمولا محصول نهایی نورد، تولید ورق یا میلگرد است. پس از اتمام تغییر فرم، محصول نهایی توسط دستگاه‌های برشی خط مانند قیچی‌واره به طول مورد نظر برش داده شده و پس از عملیات تکمیلی و کنترل ، بسته بندی گردیده و به انبار محصول حمل می‌شود.

نورد از حیث دمای عملیات به دو گروه نورد سرد و نورد گرم تقسیم می‌گردد. در نورد گرم قابلیت تغییر شکل خیلی بالاست. از انجا که در اثر تبلور مجدد، استحکام تسلیم به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد، لذا نیروی لازم برای فرایند نورد قطعات بزرگ در فرایند نورد گرم افت محسوسی دارد. در نورد سرد یک سطح تمام شده مطلوب حاصل می‌شود. این عملیات عمدتا برای فرایند تغییر شکل نهایی استفاده می‌گردد.

فرایند نورد شامل گذراندن تکه ای از ماده از بین دو غلتک است. در اثر تنش فشاری اعمال شده توسط غلتک‌ها ضخامت ماده کاهش می‌یابد. دستگاه های نورد در مدلهای دو ، سه و چهار غلتکه موجود می‌باشد.

به طور کلی نورد به دو صورت گرم و سرد وجود دارد: در نورد گرم شمش پس از رسیدن به دمای مورد نظر (معمولا بالاتر از ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد) در کوره‌های نورد از بین چند مجموعه غلتک در حال چرخش عبور نموده و با کاهش متوالی مقطع نهایتا به فرم مورد نظر تبدیل می‌شود.

در نورد سرد هدف کاهش ضخام ورق تحت فشار بسیار زیاد است.از ویژگی‌های این نوع نورد که معمولا در دمای اتاق و حداکثر تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد انجام می‌شود میتوان به افزایش سختی ماده مورد نظر ،افزایش نابجایی در ساختار کریستالی و افزایش تنش تسلیم اشاره نمود.

ورق سیاه یا ورق گرم، به آن دسته از ورق آلات اطلاق می شود که طی فرایند نورد گرم فولاد تهیه شده اند.

دمای نورد گرم

در نورد گرم کنترل دما امری ضروریست به همین منظور ابتدا بهتر است دمای فلز را به صورت یکنواخت تا مقدار معینی بالا برود، فرایند نورد نیازمند گرم نگه داشتن قطعه در حرارت معین برای مدت زمان طولانی است اگر دمای قطعه یکنواخت نباشد، تغییر شکل ایجاد شده نیز غیر یکنواخت است . به عنوان مثال اگر بطور همگن گرم نشود، سطوح گرمتر بیرونی نسبت به سطوح درونی که سردتر و محکمتر است زودتر نورد میشوند و اگر پس از گرم کردن قطعه و یا در فاصله‌ی دو نورد فلز سرد شود، سطوح سرد شده در مقابل تغییر شکل مقاومت میکنند.

در کارخانه‌هایی که تولید زیادی دارند معمولا از محصولات ریخته‌گری استفاده می‌کنند. بعد از عملیات ریخته‌گری سرد شدن به گونه ای کنترل می‌شود که بتوانند بدون گرم کردن مجدد و جابه جایی ، محصول را وارد دستگاه نورد گرم کنند.

برای فولادهای کربنی ساده و فولادهای کم الیاژ دمای نورد معمولا در حدود ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد است برای میله‌های کم قطر می‌توان از کوره‌های القایی برای گرم کردن استفاده کرد.

نورد گرم معمولا در حدود ۵۰ تا ۱۰۰ درجه سانتیگراد بالای دمای تبلور مجدد متوقف می‌شود. پایان دادن عمل نورد در این دمای پایانی از سخت شدن کرنشی ماده جلوگیری می‌کند و موجب ایجاد دانه‌های ریز و یکنواخت می‌شود.بیش از انجام تغییر شکل اضافی، لازم است قطعه دوباره گرم شود تا به شرایط مناسب برای نورد برسد.

مزایا و معایب نورد گرم

1. به نیروی کمتری در طی فرایند نسبت به نورد سرد احتیاج است
2. تجهیزات و دستگاههای کمتری برای نورد گرم مورد نیاز است
3. کرنش سختی کمتری در طی فرایند روی قطعه انجام می‌شود
4. قطعه‌ی فلزی تولید شده دارای استحکام کمتری نسبت به محصولات تولید نورد سرد است
5. نورد گرم برای شمش‌های بزرگ مناسب است

نورد سرد به چه معنی است؟

ورق‌هایی که از طریق نورد گرم با حداقل ضخامت تولید می‌شوند روی انها پس از اسیدشویی ، عمل کاهش ضخامت و یا تغییر شکل از طریق فرایند نورد سرد انجام می‌پذیرد. پس می‌توان گفت ، کاربرد نورد سرد کاهش ضخامت با دقت ابعاد مورد نظر ورق‌های فولادی و نیز حذف نقطه تسلیم می‌باشد. اما نقطه تسلیم چیست ؟ نقطه تسلیم باعث بوجود امدن شرایط تغییر شکل ناهمگن در فرایند شکل دادن و به ویژه کشش عمیق می‌شود که حذف ان از موارد مهمی می‌باشد و انجام چندین کار مکانیکی توسط نورد که به ان نورد بازپخت می‌گویند باعث حذف نقطه‌ی تسلیم می‌گردد.

ورق روغنی یا ورق سرد به ورق آلاتی گفته می شود که طی فرایند نورد سرد فولاد تهیه می شوند.

هدف از نورد سرد کاهش ضخامت ورق تحت فشار بسیار بالا می‌باشد.

مزایای نورد سرد

1. روغن کاری راحت‌تر انجام می‌گردد.
2. در غیاب سرما و اکسیداسیون ،تلورانس کمتر و پرداخت سطح بهتری حاصل می‌گردد.

پلی کربنات

سختترین ماده شفافی است که به عنوان گزینه‌ای مناسب به جای شیشه در بخش‌های مختلف ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورقهای پلی کربنات مسطح، ظاهر مشابه شیشه به ابعاد ۳/۵۰*۲/۵۰ متر تولید می‌گردد. این ورق دارای یک لایه ضد uv برای محافظت در برابر نور افتاب می‌باشد. می‌توان ورق با دو طرف ضد uv نیز سفارش داد، این ورق در ضخامتهای ۲،۳،۴،۶،۸،۱۰،۱۲ میلیمتر تولید می‌شود و علاوه بر بیرنگ (رنگ شیشه‌ای) دارای تمام رنگ های اصلی (برنز، ابی ،شیری ،زرد ،قرمز و سبز) می‌باشد. این ورق فقط از دو قسمت طول و عرض قابلیت خم شدن دارد، و مزیت ان سبک بودن ان است. کاربرد این ورق در انواع پوشش سقفها ،پارکینگ ،سقف کاذب و دیوارهای سوله و … می‌باشد.

عوامل جوی همچون طوفان و تگرگ و حوادث طبیعی مانند زلزله از مهمترین عوامل در تعیین و انتخاب مصالح ساختمانی مناسب می‌باشد که با توجه به شفافیت و ضربه پذیری و مقاوم بودن ورق پلی کربنات، استفاده ار این ورق در لیست مصالح ساختمانی بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. با توجه به مسئله عدم تبادل حرارتی کاهش هزینه انرژی در فصول مختلف چشمگیر است که این خود در مناطق سردسیر و گرمسیر یا حتی معتدل با توجه به اهمیت بهینه سازی میزان مصرف سوخت و انرژی الکتریکی از مهمترین خصوصیات این ورق می‌باشد. سر و صدا و مزاحمت حاصل از ان همیشه از عوامل مهم در تامین فضاهای امن از نظر مزاحمت صوتی بوده است. ورق پلی کربنات با ضخامتها و لایه های مختلف عامل موثر در تامین اینگونه فضاها می‌باشد. اشعه ماورابنفش به عنوان اشعه سرطان زا موثر بر سلامتی موجودات زنده و به عنوان از بین برنده رنگ اجسام شناخته می‌شود.

مشکل تمیز نگه داشتن نماها و سقفهای شفاف ساختمان‌ها همیشه وجود داشته که در مورد ورقهای پلی کربنات با توجه به خصوصیت انتی استاتیک بودن لایه خارجی ان، گرد و غبار و دوده معلق در هوا جذب سطح ورق نشده و با اولین شستشوی ساده یا باران به راحتی پاکیزه میگردد. ضربه پذیری و نشکن بودن ورق پلی کربنات موجب فراهم کردن فضایی عاری از خطر در برابر سقوط اجسام میگردد.

یکی از بارزترین معایب ان را میتوان به گرمایش بیش از حد فضای زیرین این ورقها خصوصا در ماههای گرم سال اشاره کرد. در هنگام اتش سوزی اگرچه شعله ور نمیشود ولی دودزا میباشد. در کنار شفافیت مشابه شیشه ، از مسئله خش پذیری سطح ورق نیز نمیتوان دوری کرد که خود باعث کدر شدن سطح ورق و خدشه دار شدن دید میگردد. با خصوصیات بسیاری که در این محصول وجود دارد، بهای گران ان اجتناب ناپذیر است، چون بهای ماده اولیه و بخصوص پوشش ضد اشعه ماورابنفش خود از ارقام قابل توجه در این امر می‌باشد. یکی دیگر از معایب پلی کربنات حساسیت این پلیمر به سوراخکاری است. در صورتی که پارگی‌ای در قسمتی از قطعات با جنس پلی کربنات ایجاد شود ،احتمال شکست قطعه در ان نقطه بالا میرود.

برای اطلاع از جزئیات بیشتر در رابطه با پلی کربنات، شامل نحوه محاسبه وزن و …، ورق پلی کربنات را مطالعه نمایید.

موارد کاربرد پلی کربنات

• ساختمان سازی
• سقفهای متحرک استخری
• سایبان منازل
• صنعت حمل و نقل
• کاربردهای شیشه
• عملکرد شیشه ایمنی
• پنجره سقفی ،پارتیشن بندی ،گنبدهای تزیینی ،اتاقک سازی
• استادیوم‌های فضای باز یا بسته
• پوشش استخر
• پوشش گلخانه
• پوشش سقف پاساژ و بازارچه
• پوشش نورگیرهای انبارها
• پوشش نورگیرهای سالنهای اجتماعات

کارتن پلاست

ورقی است به شکل کارتن که به صورت اکستروژن و از جنس پلاستیک (پلی پروپیلن) می‌باشد.

کارتن پلاست شامل دو ورقه مسطح خارجی است که توسط صفحات باریک عمودی به صورت موازی به یکدیگر متصل میشوند. نام لاتین ان کروگیت پلاستیک شیت میباشد. نسبت به ورق کارتن ضریب مقاومت بالاتری در برابر ضربه و عوامل فیزیکی دارد.این ورقها شامل دو ورقه مسطح خارجی است که توسط صفحات باریک عمودی به صورت موازی به یکدیگر متصل می‌شوند.

ورقهای کارتن پلاست با عرض ۲ متر و در ضخامت ۲ تا ۱۰ میلیمتر و در رنگهای متنوع تولید میگردد. این ورقها عمدتا در صنعت بسته بندی مورد استفاده قرار میگیرد و برای مصارف تبلیغاتی ،صنعتی ، ساختمانی و کشاورزی بسیار مناسب می‌باشد.

کارتن پلاست مانند کارتن های مقوایی دایکات می شود و عملیات چاپ به روش سیلک اسکرین بر روی آن انجام می پذیرد. از دیگر ویژگی های کارتن پلاست ضریب مقاومت بالا در برابر عوامل فیزیکی و شیمیایی است. نام های رایج تجاری دیگر آن ورق کارتن پلاست، شیت پلاست، پلاست شیت، پلاست پک، هالوپروفیل شیت، کروگیت پلاست شیت می باشد.

ویژگی های کارتن پلاست

• در برابر ضربات احتمالی مقاومت دارد.
• در برابر رطوبت پایداری دارد، انعطاف پذیر می باشد و بدون بو است.
• سبک و در مقابل تغییر شکل مقاوم است.
• قابل شستشو است و مواد اولیه آن کاملا بهداشتی می باشد.
• به راحتی می توان روی آن عملیات چاپ انجام داد.
• قابلیت اتصال با مفتول(منگنه)، چسب، جوش حرارتی را دارد.
• عایق حرارتی و الکتریکی است.
• محدوده وسیعی از تغییرات دما را تحمل می کند. (۱۵- تا ۶۰ درجه سانتی گراد)
• مورد تایید سازمان نظارت بر غذا و دارو آمریکاست.

ورق های کارتن پلاست بنا به درخواست مشتریان محترم به صورت های آنتی یووی (ضد آفتاب)، آنتی استاتیک (ضد بار الکتریکی)، نانوپلاست (ضد انواع میکروب و قارچ ها) و آنتی فایر (ضد شعله و آتش) در کارخانه تولید و به بازار عرضه می شوند.

در رابطه با ورق های کارتن پلاست بیشتر بدانید.

تعریف استیل

استیل در حقیقت الیاژی از اهن بوده که با کمتر از ۲ درصد کربن تشکیل شده است؛ همچنین استنلس استیل نوعی فولاد الیاژی است که درصد عناصر نیکل و کروم ان نسبت به بقیه عناصر تشکیل دهنده ان بالاتر است به طورکلی اگر میزان کروم فولاد از ۵/۱۰ درصد بیشتر باشد ان را استیل استنلس می‌نامند. این مقدار کروم باعث می‌شود که هنگام خوردگی لایه نازکی روی فولاد تشکیل شود و همین لایه باعث جلوگیری از خوردگی‌های بعدی می‌شود و عملا باعث ترمیم خوردگی می‌شود. پنج دسته اصلی از فولادهای زنگ نزن وجود دارد که عمدتا توسط ساختار کریستالی (بلورین) ان‌ها طبقه بندی می‌شوند.

فولادهای زنگ نزن استنیتی (austenitic)

فولادهای زنگ نزن استنیتی بزرگترین خانواده از فولاد زنگ نزن یا ضدزنگ است، که حدود دو سوم از تولید فولاد ضد زنگ را به خود اختصاص می‌دهد کلا شامل پنج دسته می‌باشند :

• معمولی
• ترکیب پایدار
• کم کربن
• پرازت
• پر الیاژ

فولادهای زنگ نزن استنیتی را می‌توان به دو زیرگروه سری ۲۰۰ و سری ۳۰۰ نیز تقسیم کرد.

سری ۲۰۰

این سری از فولادها حاوی نیتروژن اضافی هستند تا فاز استنیتی را پایدارتر کرده و بتوان خواص استحکام بالای مورد نیاز برخی کاربردها را تامین کرد از مس نیز برای افزایش پایداری فاز استنیتی و همچنین افزایش خواص کارسرد در این سری فولادها استفاده می‌گردد ؛استفاده از نیتروژن باعث شده که استحکام تسلیم سری ۲۰۰ نسبت به سری ۳۰۰ نزدیک به ۵۰% بیشتر باشد اما از طرفی به دلیل میزان نیکل کمتر مقاومت به خوردگی بالایی ندارند.

سری ۳۰۰

فولادهای زنگ نزن سری ۳۰۰ فولادهای الیاژ کروم- نیکل هستند ، که تقریبا تمام ریز ساختار استنیتی ان به دلیل وجود نیکل می‌باشد.

معروف‌ترین گرید ان فولاد زنگ نزن ۳۰۴ است که با نام فولاد ۸/۱۸ یا ۱۰/۱۸ نیز شناخته می‌شود که در ان ۱۸% کروم و ۸ یا ۱۰% نیکل استفاده می‌شود.

دومین فولاد زنگ نزن استنیتی پرکاربرد فولاد ۳۱۶ می‌باشد، افزودن ۲% مولیبدن به ان باعث شده که این فولاد مقاومت به خوردگی در برابر اسید و مقاومت به خوردگی ناحیه ای توسط یون‌های کلر بیشتری از خود نشان دهد.

در تصویر بالا ردیف اخر مقاومت استیل ۳۰۴ را نسبت به دیگر گروه‌های استیل نشان می‌دهد همانطور که میبیند دچار کمترین زنگ زدگی نسبت به بقیه موارد شده است.

فولادهای زنگ نزن اهنی (Ferritic) 

فولاد زنگ نزن اهنی دارای یک ریز ساختار فریتی مانند فولاد کربنی است که یک ساختار کریستالی مکعبی مرکز-بدنی محسوب می‌شود و حاوی ۱۰٫۵ تا ۲۷ درصد کروم و مقدار بسیار کمی نیکل یا بدون نیکل است. این فولادها مانند فولاد کربنی مغناطیسی هستند. فولاد زنگ نزن فریتی سری ۴۰۰ به گروههای زیر تقسیم می‌شوند.

سری ۴۱۰ : مقاوم در برابر سایش است اما در برابر خوردگی مقاومت کمی دارد.

سری ۴۲۰ : گرید مخصوص کارد و چنگال قابلیت پولیش خوبی دارد.

سری ۴۳۰ : قسمت اعظم استیلهای طرحدار با گرید ۴۳۰ بگیر می‌باشد این گرید قابلیت شکل‌پذیری خوبی در درجه حرارت کم دارد و مقاوم در برابر خوردگی است و به علت عناصر الیاژی کمتر قیمت کمتری نسبت به گروه استیل سری ۳۰۰ دارد.

زنگ روی استیل سری ۴۳۰

فولاد زنگ نزن مارتنزیتی

فولاد زنگ نزن ماتنزیتی طیف وسیعی از خواص را ارائه می‌دهد و به عنوان فولاد زنگ نزن مهندسی، فولاد زنگ نزن ابزاری و فولاد مقاوم در برابر خزش استفاده می‌شود.

فولاد زنگ نزن دوپلکس

این نوع فولاد دارای میکروساختار ترکیبی استنیتی و فریتی است که هدف ان معمولا تولید ترکیب ۵۰/۵۰ است، اگرچه در الیاژهای تجاری این نسبت می‌تواند ۶۰/۴۰ باشد. فولاد ضدزنگ دوپلکس در مقایسه با فولاد ضدزنگ استنیتی تقریبا دو برابر استحکام دارد.

نکته : فولاد دوپلکس نوعی دیگر از استیل می‌باشد که بین ۱۹ تا ۲۸ درصد کروم و تا ۵% مولیبدن دارد گزینه‎‌ی خوبی برای قطعات در معرفی خوردگی ناشی از اب است.

فولادهای زنگ نزن رسوب سخت شونده

فولادهای زنگ نزن رسوب سخت شونده مقاومت به خوردگی در حدود فولادهای استنیتی دارند، اما میتوان انها را توسط فرایند سخت کاری رسوبی( که سخت کاری ذره ای نیز نامیده می‌شود) سخت کاری کرد. معروف‌ترین گرید ان ph17-4  است که تقریبا ۱۷ درصد کروم و ۴ درصد نیکل دارد.

کاربرد فولادهای زنگ نزن

فولادهای زنگ نزن استنیتی

اصلی‌ترین کاربرد ان‌ها در مخازن ذخیره مواد غذایی و بهداشتی و بیمارستانی می‌باشد. این دسته از فولاد زنگ نزن متریال استاندارد در ساخت تجهیزات شیمیایی و قاشق و چنگال و لوازم اشپزخانه می‌باشد.

سری ۳۰۴ و ۳۰۴L  

فولاد ۳۰۴ متداول ترین فولاد زنگ نزن مورد استفاده است از این فولاد برای انواع کاربردهای خانگی و صنعتی از قبیل تجهیزات حمل مواد غذایی و فراوری مواد غذایی ،پیچ‌ها ،اجزا و قطعات ماشین الات استفاده می‌شود. مقاومت خوب در برابر خوردگی اتمسفریک و زنگ زدگی از ویژگی‌های این فولاد است نوع کم کربن این فولاد یعنی ۳۰۴L در حالت ماکزیمم فقط حاوی ۰٫۰۳% کربن است که باعث می‌شود از حساس شدن فولاد (رسوب کاربید در مرز دانه ها) در هنگام جوشکاری جلوگیری گردد و به همین دلیل اگر نیاز به جوشکاری باشد باید از نوع ۳۰۴L استفاده گردد.

سری ۳۱۶ و ۳۱۶L 

خواص مکانیکی بهتر از فولاد ۳۰۴ و۳۲۱ و مقاومت به خوردگی بهتری نسبت به عواملی مانند اسیدهای چرب در دماهای بالا و محلول‌های ملایم اسید سولفوریک.

*حرف L نشانه Low carbon بوده بیانگر ان است که مقدار الیاژ به کمتر از ۰٫۰۳% کاهش پیدا کرده است این مقدار کم کربن باعث می‌شود بعد از عملیات جوشکاری همچنان لایه اکسید محافظتی روی سطح حضور داشته باشد.

فولادهای زنگ نزن اهنی

فولادهای ۱۱% کروم در ساخت اگزوز خودروها استفاده می‌شود. گریدهای ۱۷% کروم ان برای ساخت تجهیزات خانگی کاربرد دارد. گریدهای ۲۹% کروم ان مقاومت بسیار بالایی به خوردگی دارد و در اب‌های شور دریا کاربرد دارد.

سری ۴۳۰ و ۴۳۹

برای مبدل‌های حرارتی ،تانکرهای اب گرم ،کندانسورها و اجزای کوره‌ها استفاده می‌شود.

سوال : ایا استنلس استیل ها جذب اهنربا می‌شوند؟

همانطور که در بالا گفته شد استیل ضد زنگ به دلیل دارا بودن نیکل جذب اهن ربا نشده در صورتی که سری ۴۰۰ ان به دلیل عدم وجود نیکل توسط اهنربا جذب خواهد شد.

استنلس استیل در اشکال مختلف به صورت ورق ،میله ،لوله و رول تولید می‌شوند.

خواص کلی استنلس استیل می‌توان به طور مختصر نام برد

• مقاوم در برابر خوردگی
• ظاهر جذاب
• مقاوم در برابر حرارت
• قابل بازیافت
• عمرطولانی و مفید در مقیاس با هزینه پرداختی

کیوان جعفری طهرانی تحلیلگر ارشد فولاد و صنایع معدنی: اتحادیه اروپا محدودیتهایی برای واردات فولاد با استفاده از بند ۲۱ قرارداد توافق نامه عمومی تعرفه ها و تجارت کمیسیون اروپا اعلام کرد.با توجه به اثرات کووید ۱۹ هدف اصلی از این تصمیم ،کاهش واردات فولاد به اروپا خواهد بود و اعمال محدودیت هایی برای واردات قطعی است و درصد کاهش واردات تا ۷۵ درصد توسط انجمن فولاد اروپایی درخواست شده است. فولاد به ویژه انواع ورق در اروپا کاهش قیمت شدیدی را تجربه کرده است…
فولادسازان حاشیه خلیج فارس با مشکلات کاهش قیمت نفت که منجر به نبود نقدینگی کافی برای فولادسازان شده است مواجه اند. تقاضای فولاد در این کشورها تا ۸۰ درصد کاهش یافته است با توجه به اینکه بودجه GCS برای امسال با نفت ۵۸ تا ۶۵ دلار در هر بشکه بسته شده بود هم اکنون افت شدید قیمت های نفت موجب عدم امنیت در بخش عمرانی و بودجه های زیرساختی گشته است. امارات اعلام کرده که هیچگونه پروژه جدیدی اغاز نخواهد کرد و در مورد هزینه های پروژه های قبلی در حال مذاکره است.